Opracowania historyczne

Neuwarp - Altwarp -Ueckermuende. Neues aus dem Stettiner Zipfel. Hans-J. Richter

Nowości ze "szczecińskiego cypla". Hans – J. Richter.
(Tłumaczenie A.O. za zgodą red. Jürgena Andriesena - www.deunot.de)

Kiedy już wierzono, że w sprawie "szczecińskiego cypla" (w oryginale Stettiner Zipfel - rozumianego jako tereny na zachód i północ od Szczecina przejęte przez Polskę w 1945r.) już wszystko zostało powiedziane i napisane, pojawiła się niewielka korespondencja , która rzuca nowe światło na pocztową sytuację na "cyplu" – szczególnie tu, w rejonie granicznym między Altwarp i Neuwarp. Obydwie gminy leżą nad Jeziorem Nowowarpieńskim, zatoką Zalewu Szczecińskiego. W konsekwencji II wojny światowej spotkał je różny los. Nowe Warpno zostało wcielone do Polski, Altwarp stało się częścią Radzieckiej Strefy Okupacyjnej. Nawiązane połączenia zostały zerwane. 1000 m wody leżało i leży pomiędzy obydwiema gminami.

Urząd Pocztowy w Nowym Warpnie – do jesieni 1945r. był jeszcze obsługiwany przez niemieckich urzędników – odprawiał listy po wojnie, z braku określonego stempla, starym stemplem okrągłym Urzędu Poczty i Telegrafów (Reichspost) .

Znamy dokumenty z sierpnia i września z tym stemplem. Te przesyłki były nadane na południe, czy przez Szczecin, czy Loecknitz - pozostaje niewyjaśnione. Dopiero 29.11.1945 Okręgowa Dyrekcja Poczty(OPD) Schwerin zatelegrafowała do centralnego zarządu Poczty i Telegrafów w Berlinie, że przesyłki pocztowe na trasie Szczecin – Nowe Warpno nie będą mogły być dłużej dostarczane. 1.12.45 skorygowano tę wiadomość podając, ze według zawiadomienia Urzędu Pocztowego Ueckermuende ruch pocztowy jest jeszcze możliwy. W sprawozdaniu z 7.12.45 zostaje wyjaśniony ten nowy sposób przesyłania listów: „Filia UP Altwarp zaopatruje mieszkańców NW; ten UP jest jeszcze(!?) obsługiwany przez niemieckich urzędników”.

Nowe Warpno – Altwarp oznacza tu „drogę wodną”, w normalnych czasach do przebycia łodzią wiosłową w około 15 min. W swoim szczegółowym sprawozdaniu „Deutsche Postverkehr nach und aus dem Stettiner Zipfel 1945/46” – opublikowanym w zeszycie 12. „Deutsche Notmassnahmen” naszego zespołu z sierpnia 1998r. - Strobel wspomina, ze ruch pocztowy do NW na początku lutego 1946r. został przerwany ze względu na zalodzenie Zalewu. „Tak szybko jak to będzie możliwe poczta powinna być znów (!) transportowana przez kutry rybackie do NW”.
27.2.46 OPD Schwerin donosi, że od 21.2.46 ruch pocztowy z NW wskutek surowej kontroli granicznej przez Polaków nie jest dłużej możliwy.

Nic nie jest niemożliwe, udowadnia to wspomniana korespondencja – dokładniej pięć kopert z miesięcy kwiecień - czerwiec 1946r. Informują one o kontynuowaniu po 1.4.46 (końcowym terminie uregulowanej wymiany granicznej)- tej, w międzyczasie nielegalnej, trasy pocztowej.

Wszystkie listy są skierowane od E. Macdonald w NW, Koenigstr. 76, do Pana Georga Macdonalda w Gluecksburg / Ostsee. 3 z 5 listów to listy polecone, mają stempel przybycia do Gluecksburga i przekreślony adres; prawdopodobnie symbol „odebrane” odbiorcy. Numery „R”-ek od 641 do 996 z okresu 27.5. do 17.7.46 wskazują na bardzo ożywiony ruch jak na te okolice, który prawdopodobnie został szczególnie zaktywizowany przez pocztę „przekraczających granice”. Niestety nie zachowała się treść listów. Dostarczyłyby one z całą pewnością interesujących informacji na temat życia w tym przejętym przez Polskę obszarze.

Istnienie tych 5 listów jest już samo w sobie małą sensacją. Dodatkowo dostarczają one interesujących wskazówek na temat sytuacji pocztowej filii UP Altwarp. W oczy rzuca się to, że wszystkie listy otrzymały stempel dzienny dopiero w Ueckermuende, choć listy polecone zostały oznaczone „R”-kami już w Altwarp. To wzmacnia przypuszczenie ze Altwarp po wojnie nie posiadało własnego stempla dziennego. Dopiero od września 1946 jest znany stempel pomocniczy w formie jednolinijkowca „Altwarp Kr. Ueckermunde”, który został uzupełniony stemplem szkieletowym (?) bez symboli (zobacz „Handbuch Ortsnotstempel deutscher Postanstalten”, wydany w listopadzie 2001). Z opracowania na temat stempli Gleichmanna wiadomo, ze 30.8.46 został wyprodukowany nowy stempel normatywny, który jednak, jak do tej pory, może zostać udowodniony dopiero w lecie 1948. Najwidoczniej po całkowitym odseparowaniu od wschodniej części Pomorza Altwarp zapadło w głęboki sen. To mój wniosek z braku korespondencji z lat 1947/48. Czy ktoś może zaprzeczyć tym obserwacjom?