Publikacje książkowe

Marcin Stefaniak. Działalność aparatu represji na zachodnim pograniczu Polski w latach 1945-1950. Wyd. 2008r. Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Szczecinie Opracowanie obejmujące sytuację społeczno-polityczną na pograniczu zachodnim, organizację systemu ochrony granicy i funkcjonowanie tego systemu w latach 1945-1950 oraz wpływ tego systemu na życie społeczeństwa. W zakresie dotyczącym podstaw prawnych, struktur terenowych i podejmowanych przez nich działań, a także analizy wytworzonych w tamtych latach dokumentów publikacja ze wszech miar pożyteczna. Najważniejsze fakty: - strona polska obsadziła granicę na północ od Szczecina w dniach 4 i 5 października 1945r. - wojska radzieckie w zasadzie nie podlegały żadnej kontroli - poza zwalczaniem nielegalnego przekraczania granicy służby ochrony granicy i służba bezpieczeństwa pełniły funkcje ideologiczne - przez granicę na Pomorzu Zachodnim wyemigrowało ok. 42 tys. Żydów - w przeważającej części nielegalnie - strefa nadgraniczna była w tych latach obszarem specjalnym, gdzie można było przebywać tylko osobom poddanym szczególnemu nadzorowi, a mimo to odnotowywano duże zagrożenie przestępczością. Autor tej publikacji – Marcin Stefaniak, wspomina o Nowym Warpnie w kontekście akcji wysiedleń ludności niemieckiej (str.177 i 178). Podaje, w ślad za meldunkami sytuacyjnymi, że akcja wysiedleń zakończyła się na przełomie lipca i sierpnia 1947r. Nie usunięto jednak wszystkich Niemców. W Trzebieży np. pozostawiono 13, a w Nowym Warpnie 5 rodzin niemieckich. Niestety, nie wiem dlaczego autor twierdzi, że „w tym przypadku musiało to dotyczyć rybaków” jako osób niezbędnych do dalszego funkcjonowania regionu. Nie wiem, jak to było w Trzebieży. Sprawdziłem natomiast jak to było w Nowym Warpnie. Na szczęście mogłem zapytać bezpośredniego świadka - Ingę Stefaniak-Wróbel , córkę Ferdynanda Junga - jednego z Niemców pozostałych z rodziną w Nowym Warpnie. Dzięki pamięci p.Ingi możemy odtworzyć i poznać pełną listę osób, którym nie pozwolono wyjechać do Niemiec (kolejno: mąż, żona, dzieci): - Julius Praedel, Berta Praedel - Herman Mauss, Minna Mauss,Anna - Otto Rohde, Frieda Rohde - Walter Spiegel, Frieda Spiegel - Willi Wiese, Gertuda Wiese, Hildegard , Helga - Wilhelm Quost, Margarete Quost, Dieter - Ferdinand Jung, Selma Jung, Inge , Annemarie, Erika - Otto Goldmann, Frieda Goldmann, Johanna, Robert - Ernst Jaeckel z żoną oraz kawalerowie: - Otto Kressmann - Robert Kieselbach Mamy więc do czynienia z listą obejmującą dziewięć rodzin i 29 osób. Spośród tych osób tylko Otto Goldmann był rybakiem. Pracował razem z p. Czereszkiewiczem. Mieszkał w Podgrodziu i był bratem Selmy Jung. Pozostali to fachowcy, i tak: - Juliusz Praedel i Ernst Jaeckel - szkutnicy - Hermann Mauss – szkutnik, wyjechał w 1957r. do Bielefeld - Walter Spiegel - specjalista od żagli - Otto Kressmann i Robert Kieselbach - mechanicy kutrów rybackich. Pracowali razem w stoczni w NW, a później w Trzebieży - Otto Rohde, Ferdinand Jung , Willi Wiese – cieśle okrętowi, - Wilhelm Quost - szkutnik , po uruchomieniu stoczni w Trzebieży przeprowadza się tam z rodziną(uzupełnienie dot. W.Q. od A.Kowalika). To właśnie wiedza tych ludzi przekazywana przez lata Polakom przyczyniła się do rozwoju przemysłu stoczniowego w zakresie budowy kutrów i jachtów w Nowym Warpnie i w Trzebieży, a później do utworzenia stoczni jachtowej w Szczecinie. W dn. 24.04.2010r. Inge Stefaniak-Wróbel zmarła i została pochowana na cmentarzu w Nowym Warpnie.

A ty zostaniesz ze mną. Kinga Konieczny, Andrzej Łazowski Wyd. 2008r. Wyd. Czas Przestrzeń Tożsamość, Szczecin Dwujęzyczna publikacja z serii "Na pograniczu/Grenznah". Losy wybranych autochtonów z ziemi szczecińskiej - Niemców, którzy pozostali na tej ziemi po wojnie lub wrócili tutaj po latach. Wśród tych osób jest m.in. rodowity warpnianin Uwe Conradt, który po blisko 60 latach (w 2003r.) wrócił do Nowego Warpna i wybudował tutaj nowy dom. W Nowym Warpnie zamieszkują od lat Monika i Harry Dietrich. Z Nowym Warpnem związane są też losy rodziny Dietera Quosta zamieszkałego obecnie w Trzebieży.Jego ojciec Wilhelm był szkutnikiem w Nowym Warpnie i Trzebieży. Wszyscy mówią o trudnych, wręcz traumatycznych przeżyciach pierwszych powojennych lat i układaniu sobie życia w nowej dla nich rzeczywistości. Poruszająca, ale zarazem optymistyczna lektura.

Wokół Zalewu Szczecińskiego. Małgorzata Torbé, Kazimierz Rabski Wyd. 2008r. Oficyna IN PLUS, Wołczkowo Przewodnik przyrodniczo-krajoznawczy opisujący szlaki wokół Zalewu Szczecińskiego. Dołączone mapy prezentują szlaki turystyczne, których ważnym punktem jest Nowe Warpno. W bogato ilustrowanym przewodniku znajdujemy opisy ukształtowania terenu, szaty roślinnej i świata zwierząt charakterystycznych dla naszego regionu. Z przewodnika dowiemy się też, co powinniśmy zobaczyć w odwiedzanych miejscowościach.

Malarze, miejscowości i widoki Pomorza Zachodniego... Edda Gutsche Wyd. 2010r. Wydawnictwo Jasne, Pruszcz Gdański Część pierwsza opracowania "Malarze, miejscowości i widoki Pomorza Zachodniego w pierwszej połowie XX wieku". Wśród ponad dwudziestu nazwisk, mniej lub bardziej znanych pejzażystów związanych z Pomorzem, znajdujemy w książce honorowego obywatela Nowego Warpna - Hansa Hartiga. Wśród wielu reprodukcji jego obrazów i rysunków ukazujących Pomorze znajdujemy również prace powstałe w Nowym Warpnie. Przy opisie innego malarza Otto Lang-Wollina znajdujemy wzmiankę, że mógł się przyjaźnić z Hansem Hartigiem i razem z nim malować pejzaże pomorskie. Niestety, na razie nie znamy żadnej pracy Lang-Wollina, która mogła powstać w Nowym Warpnie.

Nowe Warpno i okolice. Neuwarp und Umgebung. Wojciech Łopuch Wyd. 2010 r. Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość, Szczecin Wydanie II poprawione i rozszerzone monografii Nowego Warpna i pobliskich wsi: Brzózek, Myśliborza i Warnołęki. Publikacja w j. polskim i niemieckim przedstawia historię Nowego Warpna i terenu gminy. W porównaniu do wydania z 2007 r. zawiera znacznie więcej reprodukcji historycznych pocztówek (począwszy od najstarszej z 1898 r.) i zdjęć pokazujących zmiany zachodzące w zabudowie miasta i życie mieszkańców Neuwarp i Nowego Warpna.

Leksykon Puszczy Wkrzańskiej Wyd. 2010 r. Wyd. Stowarzyszenie Ziemia Warpieńska Przewodnik przyrodniczo-krajoznawczy pod redakcją Tadeusza Białeckiego i Stanisława Krzywickiego. Praca zbiorowa, w której znajdziemy m.in. opis walorów przyrodniczych, budowę geologiczną , zarys historyczny oraz słownik geograficzno-historyczny polskiej i niemieckiej części Puszczy Wkrzańskiej. Do tego załączono opis i mapki szlaków turystycznych.

Bogusław Wojciech Różycki. Zachodnie kresy Rzeczpospolitej. Wyd. 2011 Oficyna Wydawnicza Rewasz, Piastów Zapis podróży autora wzdłuż zachodniej granicy Polski od Bogatyni do Nowego Warpna. Wrażenia z osobistej podróży, obok opisu teraźniejszości, opatrzone są historycznym rysem odwiedzanych miejsc, mapkami i fotografiami odwiedzanych wsi i miast. Razem z autorem możemy m.in. cieszyć się wrażeniami z jego pieszej wędrówki przez Puszczę Wkrzańską, w tym przez Myślibórz, Karszno, Nowe Warpno i Podgrodzie, gdzie podróż się kończy. W książce znajdziemy kilka zdjęć z Nowego Warpna, a okładkę zdobi zdjęcie kościoła w Karsznie.

Nowe Warpno i okolice na starych pocztówkach. Z.Owczarek Wyd. 2012 r. PPH Zapol, Szczecin Album prezentuje znaczną część z zamieszczonych tutaj pocztówek. Pokazują one Nowe Warpno i najbliższe okolice wraz z Warnołęką, Brzózkami i Myśliborzem Wielkim z okresu od 1898 r. do 1945 r. Celowo zastosowano zabieg ich powiększenia w druku, by można dostrzec większą ilość szczegółów z historycznej zabudowy miasta i poznać jego mieszkańców. Zachowano oryginalną kolorystykę pocztówek. Mam nadzieję, że podpisy pod nimi pozwolą ewentualnym czytelnikom lepiej poznać skomplikowaną historię miasta. Publikacja wydana ze środków Urzędu Miasta i Gminy Nowe Warpno.

Trudne początki. Powiat szczeciński 1945-1950. Bartosz Sitarz Wyd. 2012 Wyd. Gmina Police Najtrudniejsze, pierwsze lata tworzenia polskiej państwowości na obszarze ówczesnego powiatu szczecińskiego są tematem poszerzonej, książkowej wersji pracy magisterskiej autora. Zgodnie z prawdą historyczną Bartosz Sitarz opisuje skutki II wojny światowej i pojawienie się polskiej administracji na zachód i północ od Szczecina, na części terenów dawnego powiatu Randow i Ueckermünde. Istnienie Enklawy Polickiej i funkcjonowanie jako powiat nadgraniczny łączyło się do tego z koniecznością wysiedlenia z tych terenów dotychczasowych mieszkańców - Niemców. Kolejną trudnością było osiedlenie na tych terenach repatriantów i osadników wojskowych. Z takiej perspektywy lepiej można zrozumieć trudności związane z akcją odbudowy i rozwoju lokalnej gospodarki. Do książki załączono reprodukcje mało znanych dokumentów z epoki.

Trzebież na starej pocztówce. Andrzej Kowalik Wyd. 2012 Wyd. Gmina Police Wybór z przebogatej kolekcji pocztówek Andrzeja Kowalika. Autor prezentuje pocztówki pokazujące przedwojenną zabudowę i mieszkańców Ziegenort - obecnie jego rodzinnej Trzebieży. Utrwalone w obrazach widoki pozwalają lepiej poznać historię osady i zaobserwować zmiany, które zaszły tam przez lata. Akcenty nowowarpieńskie: - główna ulica prowadząca z Trzebieży w kierunku Nowego Warpna nazywała się Neuwarperstrasse, - statki pasażerskie widoczne przy nabrzeżu w Trzebieży zawijały często także do Nowego Warpna.